استراتژی مؤثر و کارآمد، مهم ترین بخش کنش گری مدنی موفق است. داشتن یک دلیل خوب، اطلاعات خوب و اهداف خوب بسیار خوب است اما برای مؤثر بودن فعالیتها و عملها، کنش گران مدنی در تحولات و تفییرات اجتماعی باید همه تلاشهای شان را در یک استراتژی مؤثر و کارآ هماهنگ سازند. تفکر استراتژیک نیاز به توجه همه جوانب عملیات پیکار اجتماعی دارد. در این بخش ،مفهوم استراتژی و محیط استراتژیک که فعالان سپهر مدنی و جنبش های اجتماعی در آن فعالیت دارند، مورد بحث قرار می گیرد و رویکردهای مختلف جهت ارتقاء اثربخشی استراتژی پیکارها و کازارهای اجتماعی بررسی خواهدشد. نیاز به تفکر استراتژیک تقریبا ًدر همه بخشهای این متن مورد تأکید قرار می گیرد،
استراتژی خیرعمومی برای تدوین و اجرای مؤثر یک استراتژی آگاهانه، نیازمندپیش بینی و برنامه ریزی قابل توجه است و درک واقعی آنچه یک استراتژی دربردارد یک ضرورت تلقی می شود. به عنوان مثال، استفاده از استراتژی در پیکار و کارزارهای اجتماعی از بعضی جهات مشابه کار برد آن در زمینه های نظامی و تجاری است اما تفاوت های اساسی در شرایط وجوددارد که باید مورد بررسی قرار گیرند. کاربردهای نظامی و تجاری استراتژی صریحا ًبر شکست، درهم شکستن یا در تنگنا قراردادن دشمن، رقیب یا حریف تجاری تمرکز دارد. مواجه شدن با یک حریف، و مشخصاً یک حریف باهوش، غالباً یکی از ویژگی های یک پیکار و کارازاجتماعی خواهدبود، اما همیشه اینگونه نخواهدبود و یا محدوده بازیکنان پیچیده تری نسبت به دو طرف وجود خواهدداشت. به همین دلیل، چهار جنبه ویژه استراتژی پیکار و کارزار اجتماعی مورد بررسی قرار میگیرد:
ضروری است که همه جوانب برنامه ریزی استراتژیک با استراتژی پیکار و کارزار اجتماعی یا تمرکز سازمانی همسو باشد. بیشتر اوقات در یک پیکار و کارزار عمومی، هدف کوتاه مدت، تغییر در قانون یا سیاست عمومی یا اقدامات دولت یا شرکت یا بخش صنعت است. این هدف کوتاه مدت ممکن است با اصطلاحات منفی بیان شود (متوقف کردن یا مخالفت با موقعیت) اما در واقعیت، بیش تر پیکارها و کارزارهای اجتماعی ترکیبی ازموقعیت های منفی و مثبت هستند: "اینکار را انجام ندهید و به جای آن، اینکار را انجام دهید". دستیابی به اهداف خیر و منافع عمومی شما احتمالا ًشامل موارد زیر می شود:
به منظور دست یابی به موفقیت، استراتژیهای مربوط به خیر و منافع عمومی نیز می بایست به گونه ای طراحی شوند که بتوانند ارزش هایی که پیکار و کارزاراجتماعی برای ترویج آن طراحی می شود را به طور مثبت منعکس کنند. به عنوان مثال، استراتژیهای پیکار و کارزاراجتماعی خیر و منافع عمومی صلح، دموکراسی و توسعه می بایست به دنبال الهام بخشیدن به همکاری، پذیرش تنوع و اجتناب از پرخاشگری باشند.
گرچه ممکن است بدیهی به نظر آید، اما بخش اساسی هر استراتژی خیر و منافع عمومی باید مبین دقیق چگونگی پیشرفت "منافع عمومی" از طریق پیکار و کارزار اجتماعی باشد. این مفهوم " خیر و منافع عمومی" یک ابزار بدیعی مهم برای ساخت استدلالها و استراتژیهای شما تلقی میگردد. مهم است بتوانی مدلل اصلی پیکار و کارزار اجتماعی را توضیح دهیم و آماده است دلال شفاف و واضح در مورد آن باشیم. بسیار مهم است که مردم و نیروهای اجتماعی، به صورت فردی و جمعی، بفهمند که چرا شما دست به اینکار میزنید. تکرار تمرکز بر خیر و منافع عمومی و بازگویی منطق استراتژیک، به مردم اطلاع رسانی میکند و همچنین به حفظ تمرکز و وحدت گروه شما کمک کرده و به جلب حمایت بیشتر از دلایل و منطق شما میپردازد. هرگز فقط به این دلیل که برای شما بدیهی است فرض نکنید که توضی حیاحتی تکرار منطق خیر و منافع عمومی پشت استراتژی پیکار و کارزار اجتماعی شما ضروری نیست. این مسئله ممکن است نارضایتی، سردرگمی یا اطلاعات غلط در پی داشته باشد.
استراتژی کارآمد می بایست با ناشناخته ها مقابله کند و این بعد از استراتژی در پیکار و کارزاراجتماعی های خیر ومنافع عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا حوزه گسترده تر عمومی ذاتا ًپیچیده است و ممکن است ناپایدار باشد. این امر تا حدی به این دلیل است که تعداد زیادی از ذینفعان وجوددارند (که بسیاری از آن ها ممکن است در حال حاضردیده نشده و یاناشناخته باشند). احتمال وجود طیف وسیعی از ذینفعان مختلف باارزش ها یا برنامه های مختلف،شرایط عملیاتی پیچیده ای را ایجادمی کند. زیرا ممکن است بازیکنان زیادی در حال فعالیت باشند و همه این بازیکنان لزوماً مخالف یا موافق آن نباشند. داشتن یک تصویر کلی از شرایط فرهنگی یا سیاسی که پیکار وکارزار اجتماعی شما در آن شکل می گیرد بسیار حیاتی است، بنابراین بازنمایی تعارض، ابزاری اساسی برای ترسیم همه ذینفعان وپیش بینی پاسخ های احتمالی آن ها پس از تأثیرگذاری فعالیت شما است.
دستاوردهای پیکار و کارزار اجتماعی به احتمال زیاد واکنشی را از طرف سایر ذینفعان به همراه خواهد داشت که بعضاً به عنوان "واکنش شدید" خوانده میشود. اگرچه ممکن است تعداد، ماهیت، زمان و میزان این واکنش ها ناشناخته باشد، اما احتمال بروز واکنش شدید ناخوشایند وجود دارد و باید در نظر گرفته شود و برای آن برنامه ریزی صورت گیرد. کافی نیست پیکار و کارزار اجتماعی خود را به عنوان پیشرفت خطی از آغاز تا موفقیت تصور کنید. ایجاد تغییرات اجتماعی یک فرآیند پیچیده است که در سطوح مختلف کارمیکند و نتایج غیرقابل پیش بینی را ایجاد میکند. لازم است به یادداشته باشید که شرایط موجود از جبر فرهنگی و یقین خاصی برخوردار است که بسیاری از افراد با آن راحت هستند، حتی اگر این وضعیت کمتر از حد مطلوب باشد. هنگامیکه پیکار و کارزار اجتماعی شما شروع به ایجاد اختلال در شرایط موجود میکند، با واکنشهای مختلفی روبرو میشوید. شما باید انتظار بعضی واکنشهای شدید از طرف مخالفان یا صاحبان قدرت مورد هدف خود را داشته باشید، اما همچنین باید انتظار داشته باشید که برخی ذینفعان دیگر که تحت تأثیر پیکار و کارزار اجتماعی شما تاکنون دچار اختلال شدهاند، از خود مقاومت نشان دهند. بسیاری از مبارزان منافع عمومی، سرانجام با دیدن بعضی از ثمرات استراتژی خود، ممکن است در دام این انتظار بیافتند که پیشرفتهای بعدی را میتوان به راحتی بدست آورد و معتقدند که تحقق نهایی استراتژی بسیار نزدیک است. این مسئله خطرناک است زیرا وقتی واکنش شدید اجتناب ناپذیری روی دهد، گروه شما ممکن است آمادگی روبرویی با آن را نداشته باشد و دلسرد شود، که این خود میتواند منجر به سرخوردگی و جا زدن و در بدترین حالت ترک پیکار و کارزار اجتماعی گردد. اگر استراتژی منافع عمومی انتظار واکنش شدید را داشته باشد میتواند از چنین شرایطی جلوگیری کند، ماهیت واقعی آن را تشخیص دهد و از خودانعطاف پذیری نشان دهد که امکان پاسخگویی را فراهم می آورد. درفصل آخر،به بررسی چرخه زندگی هشت مرحله ای جنبشهای اجتماعی پرداخته ایم. مویر (2001) به این نتیجه رسیده است كه در مرحله 5 بسیاری از کنش گران در معرض تصور ناكامى قرار می گیرندکه تاحدودى ناشی ازعكس العمل شدید مخالفان و صاحبان قدرت است كه احتمالاً انتظار آن را داشته اند.
معمولاً اولین واکنش صاحبان قدرت به یک پیکار و کارزار اجتماعی جدید نادیده گرفتن آن است. عکس العمل شدید هنگامی رخ میدهد که شما موفق به اثبات این مسئله شده اید که آن ها دیگر نمی توانند با خیال راحت شما را نادیده بگیرند.
واکنش شدید نه تنها نشانه پیشرفت است، بلکه اگر انتظار آنرا داشته باشید، میتواند فرصتهای استراتژیک را برای پیکار و کارزار اجتماعی شما فراهم آورد. مخالفان شما ممکن است زیادی روی قدرت شان حساب کرده باشند. (به عنوان مثال، در جایی كه دولتها برای سرکوب اعتراضات به زور متوسل می شوند و در نهایت باعث ایجاد همدردی بیشتر مردم با جنبش اعتراضی میشوند.) در این شرایط بسیار مهم است كه متخصصین استراتژی منافع عمومی برای شناسایی خطاهای داوری مخالفان، عكس العمل های شان را تجزیه و تحلیل كنند و آماده بهره برداری از این خطاها باشند. مواقعی وجود دارد که واکنش شدید یک حریف با هوش به خوبی پیشبینی و برنامه ریزی شده، موثر و کاملاً زیان آور و مضر است. دراین مواقع گاهی اوقات میتوانید کاری بیشتر از انتظار، تماشا و تلاش برای کنترل هر سطح از خسارت که ممکن باشدانجام دهید. ممکن است متناقض به نظر برسد اما استراتژی خوب چیزی جز برنامه ریزی از قبل و پیش بینی آینده نیست به علاوه انعطاف و توانایی در نشان دادن واکنش سریع در مقابل تغییر شرایط. یک شعار مفید برای حفظ یک رویکرد استراتژیک و در عین حال انعطاف پذیر این است که "شرایط راه مان طور که هست بپذیرید اما مبتکرانه ترین راه برای حرکت به جلو را بیابید".
حوزه کلیدی دیگری که در آن باید انتظار موارد غیر منتظره را داشته باشید پویایی سازمانی داخلی شماست. معمولا فعالیت در حوزه منافع عمومی امکان مالی کافی برای استخدام کارکنان تمام وقت را فراهم نمی کند. کار پیکار و کارزار اجتماعی غالبا ًمبارزان را از پرداختن به سایر جنبه های زندگی خود منحرف میسازد. این وضعیت فقط برای مدت محدودی میتواند ادامه یابد و بنابراین کاملاً محتمل است که در برخی مواقع تعهدات سلامتی، خانوادگی یا شغلی عاملان پیکار و کارزار اجتماعی به طور ناگهانی موجب کاهش فعالیت یا حتی ترک کار آن ها شود. علاوه براین، افراد کلیدی ممکن است از پادربیایند و پیکار و کارزار اجتماعی را ترک کنند و یا تعارض سازمانی میتواند باعث ایجاد تنشهای داخلی شود، بنابراین مهم است که استراتژی بیش از حد بر یک یا دو نفر غیر قابل جایگزینی متمرکز و وابسته نباشد. تغییر افراد ممکن است دستیابی به استراتژی پیکار و کارزار اجتماعی و یا فرصتهای جدید را به مخاطره اندازد. جدایی یکی از اعضای تیم پیکار و کارزار اجتماعی منافع عمومی احتمالا ًمستلزم سازمان دهی مجدد یا تغییر ساختار پیکار و کارزار اجتماعی است و ممکن است به یک بازاندیش یا ساسی نیاز داشته باشد. تایید ناشناخته بودن و برنامه ریزی برای انعطاف پذیری، حاکی از آمادگی برای ایجاد تغییرات استراتژیک سریع و نسبتا ًآسان است. انعطاف پذیری و داشتن انتخاب مناسب در تغییر استراتژیها شامل تجزیه و تحلیل دقیق از جمله ارزیابی ریسک می شود. چندین روش سازمانی برای برنامه ریزی وجود دارد که می تواند انعطاف پذیری را به همراه داشته باشد که شامل موارد زیر میگردد:
تاکنون در مورد پیشبینی اختلال از طرف سایر ذینفعان، مخالفان یا از درون سازمان شما بحث کرده ایم، اما علاوه بر این، رویدادهای کاملاً نامربوط در خارج نیز ممکن است تأثیر عمدهای بر پیکار و کارزار اجتماعی شما داشته باشند. رویدادهای عمومی مهم مانندحملات تروریستی، بلایای طبیعی، جنگ، بحرانهای مالی و عروسیهای سلطنتی میتواند تأثیر مختلکننده عمده ای بر پیکار و کارزار اجتماعی شما داشته باشند. برخی از این موارد فقط ممکن است باعث تأخیر شوند اما برخی دیگر ممکن است به خودیخود تغییراتی اساسی در احساسات عمومی ایجاد کنند که مستلزم آن است که رویکرد پیکار و کارزار اجتماعی خود را با دقت تجدیدنظر کنید. بنابراین برنامه ریزی برای موارد غیر منتظره ممکن است کمی عجیب به نظر برسد اما دقیقاً همان کاری است که باید انجام دهید تا پیکار و کارزار اجتماعی خود را برای گذر از اوقات سختتر انعطاف پذیر سازید. فهرست زیر به جمع بندی موضوعات اصلی این بحث کمک می کند:
-انتظار داشته باشید که طیف وسیعی از ذینفعان با منافع مختلف وجود داشته باشند که همگی به اهداف و فعالیتهای پیکار و کارزار اجتماعی شما واکنش متفاوت نشان میدهند.
داشتن استراتژی عالی روی کاغذ در صورتی که در زمان اجرا بی اثر یا نامربوط جلوه دهد، تقریبا بی فایده است. اقدام زودهنگام میتواند اهداف شما را آشکار سازد و به مخالفان شما هشدار دهد و شما را از عنصر غافلگیری محروم سازد. اقدام دیر هنگام میتواند به معنای شکست حتمی باشد. در اجرای استراتژی، برخی اقدامات موعد مقرر دارند در حالی که برخی دیگر ممکن است انعطافپذیرتر باشند. تهیه چارچوبهای برنامه ریزی که این موضوع را مشخص میکنند ضروری است. بررسی تاریخ ها و دوره های کلیدی بسیار مهم است زیرا این عوامل، در صورت عدم مدیریت، مهلتهای تحویل استراتژی کلی را تحت تأثیر قرار میدهند. این تاریخها و دوره های کلیدی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
این ورودیها بخشی از اطلاعات شناخته شده هستند و از آنجا که همه اطلاعات مربوطه باید ازا بتدا مورد بررسی قرارگیرند، این تحقیق مقدماتی باید جامع باشد. این تاریخها و جداول زمانی شناخته شده ساختاری را برای برنامه ریزی شما برای ناشناختهها فراهم میآورد. با ترسیم تاریخ ها و دوره های حساس و رویدادهای انعطافپذیر در یک تقویم، همپوشانیها، توالی ها و فرصتهامشخص میشوند. با استفاده از تکنیک شمارش معکوس، برنامهریزی برای رویدادهای پیشنهادی میسر میشود و میتوان ترتیب و زمانبندی اقدامات مقدماتی را تعریف کرد. با به دستآوردن اطلاعات زمانی جدید، میتوان تاریخ ها و دوره های کلیدی را به تقویم اضافه کرد تا از روند اجرای استراتژی مطلع شد.
استفاده از یک تقویم برای توسعه استراتژی پیکار و کارزار اجتماعی، استراتژی را به عنوان یک برنامه آینده نگر که رویدادهای مورد انتظار آینده را در نظرمیگیرد مورد توجه قرار میدهد. به روز رسانی تقویم به عنوان ابزاری برای استراتژی همچنین میتوانددر منطبق ساختن اقدامات برنامه ریزیشده قبلی و مراحل مقدماتی پیشنهادی در برابر تاریخ و زمان واقعی بسیار مفید باشد.
این امر، قسمت برنامه ریزی آینده نگر در استفاده از تقویم پیکار و کارزار اجتماعی است. تقویمهای پیکار و کارزار اجتماعی همچنین میتوانند یک ابزار بازتابدهنده بسیار مفید باشند. با توجه به روشهای ذکرشده، تمام وقایع و نتایج آنها، تجزیه و تحلیل بعدی از دیدگاه استراتژی به عنوان الگو را امکانپذیر میسازند. این امر میتواند در زمان تجزیه و تحلیل الگوی واکنشهای ذینفعان دیگر یا مخالفان مفید واقع شود. بررسی الگوهای خاص گروه شما براساس مدت زمان آخرین سازماندهی و اجرایی ک فعالیت، به برنامهریزی استراتژیک کمک میکند زیرا میتوانید پیشبینی کنید که یک فعالیت مشابه در آینده چقدر زمان میبرد. این امر میتواند به ویژه زمانی که با تغییرات منظم پرسنل کلیدی سروکار دارید مفید باشد.
یکی از مزیتهای برنامه ریزی استراتژیک انعطافپذیر، توانایی انتخاب "بهترین زمان" برای انجام یک اقدام کلیدی است. استفاده از تقویم شما را قادر میسازد آن لحظه را ارزشمند بدانید. باوجود این رویکرد برنامه ریزیشده، ضروری است که کنش در یک لحظه مناسب انجام شود و مناسب بودن هر لحظه بسته به بسیاری از عوامل بیرونی ممکن است تغییر کند. عواملی که ممکن است در زمان بندی رویداد خود در نظر بگیرید عبارتند از:
برنامه ریزی، تهیه و اجرای بسیاری از پیکار و کارزار اجتماعیها به زمانی طولانی نیازدارد. به جای ایجاد یک افق رویداد واحد، ممکن است بهتر باشد که در مورد مراحل استراتژیک پیکار و کارزار اجتماعی فکر و صحبت کنید. این رویکردشفافیت و یک مفهوم یکپارچه منسجم را برای اقدامات متنوع در طول زمان فراهم میکند و ممکن است فشار تلاش برای انجام کارهای بیش از حد را به یکباره کاهش دهد. همچنین به سایر ذینفعان مانند مخالفان هوشمند شما نشان میدهد که استراتژی شما از دوام و ماندگاری بالایی برخورداراست. چنین رویکردی میگوید: " میدانیم به زمان نیاز خواهد داشت و عجلهای نداریم." مراحل ممکن است به سادگی با یک جدول زمانی دقیق پیکار و کارزار اجتماعی مطابقت نداشته باشد، همچنین ممکن است جنبههای گسسته پیکار و کارزار اجتماعی را در برنامه خود ادغام کنید. به عنوان مثال، ممکن است در نظربگیرید که افزایش آگاهی عمومی یا ایجاد حضور دیجیتال قوی، اولین بخش یک پیکار و کارزار اجتماعی است که در سراسر آن ادامه خواهدداشت اما در یک نقطه خاص (یکنقطه از زمانی ابعد از دستیابی به یک نتیجه) پیکار و کارزار اجتماعی شما به مرحلهای فعالتر، مبارزاتیتر یا علنی تر وارد میشود. مراحل بعدی ممکن است مستلزم دادخواهی استراتژیک، تظاهرات عمومی مهم، رویدادهای فعال دیجیتال، لابی کردن نزد مقامات دولتی یا شرکت در انتخابات باشد. ایده این است که پیکار و کارزاراجتماعی نیروی فزاینده را بدست میآورد، دامنه فعالیتهای خود را گستردهترمیسازد و همانطور که بالغ میشود، درتعامل با صاحبان قدرت جسورانهتر عمل میکند. میتوان به جای تلاش برای اختصاص دلبخواهی تاریخهای متوالی که ممکن است منعکس کننده پیشرفت واقعی پیکار و کارزار اجتماعی ها نباشند، محرکهای مبتنی بر نتیجه را برای حرکت به مرحله جدید مفید دانست. درنهایت، ممکن است مراحل یا فازهای مختلف پیکار و کارزار اجتماعی همگی به طور همزمان اجراشوند، اما طبق جدول زمان برنامه ریزی استراتژیک خود. مزایای شناسایی مراحل در برنامه پیکار و کارزار اجتماعی این است که چنین برنامه های مرحله بندی شده ای
درضربالمثل قدیمی که "صبر، به خودی خود پاداش است"، احتمالاً کلمه "صبر" را برای کنشگرانی که به جای صبوربودن، تاحدودی شدت عمل نشان میدهند، باید با "ثابت قدمی" جایگزین نمود. توانمندی، پایداری و استقامت احتمالاً سه مورد از مهمترین ویژگیهایی هستند که کنشگران و سازمانهای کنشگر باید در خود پرورش دهند. هدف استراتژیک معمولا ً با تداوم و ثابت قدمی در مواجهه با میزان چشمگیری از مخالفتها قابل دستیافتن است، زیرا برخی از ذی نفعان به دلایل مختلفی مانند موارد ذیل نمی توانند به طور نامحدود به مخالفت با پیکار و کارزار اجتماعی شما ادامه دهند:
آمادگی برای توافق و سازگاری با اهداف استراتژیک شما در راستای حل و فصل یک عدم توافق طولانی.
ممکن است سال ها طول بکشد تا برخی از پیکار و کارزار اجتماعی های منافع عمومی به اهداف خود برسند. اگر گروه پیکار و کارزار اجتماعی شما بتواند پرونده های کارآمدی برای ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات ایجادکند، می تواندچالش های مربوط به تغییرات در کارمندان پیکار و کارزار اجتماعی را مدیریت کرده و به یک پروفایل استراتژیک در جامعه و رسانه ها دست یابد. دراینصورت، به یک پیکار و کارزار اجتماعی با لغت بدیل می شودکه این امر، مزایای خاصی را به همراه خواهدداشت. دریک پیکار و کارزار اجتماعی بالغ، بسیار محتمل است که پایگاه دانش گروه پیکار و کارزار اجتماعی از دانش شرکتی یا حافظه سازمانی سایر ذینفعان در دولت، مقامات یا شرکت ها فراتر رود. این یک مزیت استراتژیک واقعی است زیرا شما چیزهایی را می دانید که سایر ذینفعان فراموش کردهاند یا هرگز آن را نمیدانستند. با این مزیت قادر خواهیدبود وقایع اخیر را در یک بستر تاریخی و استراتژیک وسیع تر مشاهده کرده و حس اجتناب ناپذیری را وارد بحثهای اهداف استراتژیک نمایید. نکته این جا است که پیکار و کارزار اجتماعی های بلندمدت را ذاتا ًضعیف نبینیم؛ آنها به دلیل دوام و ثبات قدم خود می توانند از قدرت بالایی برخوردار باشند. برخی پیکار و کارزار اجتماعی ها با توجه به ماهیتشان، ادامه دار هستند. پیکار و کارزار اجتماعی های ضدجنگ، فقر و ظلم ممکن است هرگز به سرانجام موردنظر و ناپدیدشدن این بلایا از کره زمین نرسند. بااینحال، این پیکار و کارزار اجتماعی ها کماکان توانایی رسیدن به نتایج قابل توجهی دارند و به آن دست می یابند. برای مثال، تصور دنیایی که در آن، جنبشهای مخالفت با اشاعه سلاحهای هسته ای وجود نداشت و همین طور، فرض فقدان سازمان هایی مانند عفوبین الملل که به طور مداوم برای حقوق بشر مبارزه می کنند، وحشتناک است.
سازمانهای اجتماعی ذاتا ًبا سایر شکل های سازمانی، مانند سازمان های دولتی و کسب و کارهای تجاری متفاوت هستند، از این دیدگاه که معمولاً شامل یک فرآیند دموکراتیک هستند و به ندرت دارای یک ساختار فرماندهی و کنترل رسمی هستند که از طریق نظم و انضباط سخت گیرانه، اعمال میشود. این ویژگی، زمینه ی خاصی را برای گروههای ذینفع عمومی ایجاد میکند و نیازمند توجه ویژه ای در خصوص به موارد زیر است:
سازمان های کنش گر و جنبش های اجتماعی معمولاً توسط مدیران عامل اداره نمیشوند (گرچه سازمانGreenpeaceیا صلح سبز یک استثناء خاص است). تصمیم گیری استراتژیک در پیکار و کارزار اجتماعی های منافع عمومی تقریبا ًهمیشه محصول بحث های گروهی و تصمیم گیری جمعی است.، این تصمیمات گاهی در جلسات رسمی و گاهی در کارگاه های ا جلسات استراتژیک مشخص، اخذ می شوند. سازمان های اجتماعی نسبت به سایر اشکال سازمانی، معمولاًمساوات طلب تر و دموکراتیک تر هستند. به همین دلیل، روند دست یابی به چشم انداز استراتژیک، اهداف و سیاست، پیش از تصویب نهایی به طورکلی نیاز به شفاف سازی، بحث، تبادل نظر و اصلاحات دارد. درطول راه، درطی این بحث ها، طیف وسیعی از ابزارهای مفهومی ممکن است مورد استفاده قرارگیردن که شامل موارد زیر است:
تصمیم گیری در مورد استراتژی، ممکن است همواره بخشی از مرحله اولیه برنامه ریزی آیندهنگر یک پیکار و کارزار اجتماعی نباشد. این تصمیمات ممکن است به شکل سریعتری در واکنش به عکسالعملهای یک حریف باهوش و یا تغییر شرایط دیگری رخ دهند.
قبل از اتخاذ تصمیمات استراتژیک جدید، این تصمیمات فوری استراتژیک احتمالا مستلزم جلسات توجیهی دقیق در مورد آخرین اطلاعات و تأکید مجدد بر تمرکز استراتژیک که قبلا مورد توافق قرارگرفتهاند هستند. به دلیل عدم همپوشانی حاضرین در جلسه برنامه ریزیهای استراتژیک اولیه و آنهایی که بعدا در زمان انجام واکنشهای استراتژیک حاضربودهاند، تأکید مجدد بر تصمیمگیریهای استراتژیک قبلی ضروری است. این دگرگونی در شرکت در جلسات و کاهش استمرار حاصله، یکی از ویژگیهای بارز استراتژی در سازمانهای اجتماعی داوطلبانه است که دارای مزایا و معایب مشخصی میباشد.
مزایا
معایب
جای تعجب نیست که تصمیمات استراتژیک در سازمانهای اجتماعی به بهترین و جهت وسط یک گروه نسبتا ًکوچک و فشرده که اعضای آن یکدیگر را به خوبی میشناسند و درک مستمر خوبی از تمرکز پیکار و کارزاراجتماعی دارند اتخاذمیشود. در زمان اتخاذ تصمیمات استراتژیک و کندبودن و دست و پا گیربودن فرآیندهای تصمیمگیری رسمی بنا به تایید اعضا، سازمانهای اجتماعی غالباً تصمیمگیری از جانب سازمان را به یک گروه قابلاعتماد کوچک مانند یک دستگاه اجرایی واگذار میکنند. گاهی اوقات ممکن است یک کمیته فرعی از قبیل کمیته پیکار و کارزار اجتماعی، کمیته مدیریت دادخواست، کارگروه یا گروه کاری با همین هدف تشکیل شود. ممکن است کلیه اختیارات مربوطه به این گروههای فرعی واگذار شود و یا این که فقط اختیارات خاصی در حیطه فعالیتهای شان که محدود و تخصصی هستند به آنها داده شود.
به دلیل پیچیدگی کار در سازمانهای اجتماعی، مهم است که همه کارکنان پیکار و کارزار اجتماعی استراتژی گروه را درک کنند و بپذیرند. بااین درک و پذیرش، اعضای یک پیکار و کارزار اجتماعی میتوانند شرایط فعالیتشان را درک کنند و بفهمند که چگونه مشارکت آنها در استراتژی گستردهتر، نقش دارد. آنها ممکن است متوجه این مهم باشند چگونه میتوانند استراتژی خود را از طریق کنش فردی پیش ببرند. علاوه بر این، در صورتی که سازمان اجتماعی در خصوص واگذاری اختیارات و قدرت به توافق برسد، کارکنان آگاه پیکار و کارزار اجتماعی ممکن است بتوانند تشخیص یا ابتکار عمل خود را در خصوص واکنش و پاسخ سریع به اطلاعات جدید، تغییر شرایط و یا اقدامات رقبای هوشمند، اعمال کنند. در اینصورت جهت تصمیمگیریهای مربوطه نیازی به تشکیل جلسات استراتژیک رسمی نخواهدبود. احساس توانمند سازی که کارکنان آگاه پیکار و کارزار اجتماعی از طریق مشارکت فعال به دست میآورند، دلیل اصلی پایداری افراد در استراتژیها و پیکار و کارزار اجتماعیهای منافع عمومی طولانی و دشوار است. این حس توانمندسازی باید در هر جای ممکن، پرورش داده و تقویت شود.
زمانیکه یک سازمان واحد با استراتژی منافع عمومی میتواند مؤثر و موفق باشد، به احتمال زیاد این موفقیت از طریق همکاری با سایر گروهها حاصل میشود. اغلب سازمانهای مدیریت پیکار و کارزار اجتماعی که به تنهایی فعالیت میکنند، درواقع بخشی از یک جنبش اجتماعی گستردهتر مانند جنبشهای پایداری محیطزیست، حقوق حیوانات، عدالت اجتماعی، صلح و یا برابری هستند. سایر گروهها ممکن است با قوانین داخلی متفاوتی عمل کنند، دیدگاه و تمرکز استراتژیک متفاوتی داشته باشند و یا مایل به حفظ هویت خود باشند که باعث ایجاد چالش در مسیر همکاریها و فعالیتهای یکپارچه شوند. بااین وجود، مزایای قابل توجهی در همکاری وجوددارد و لازم است مزایا و معایب استراتژیک احتمالی، بادقت مورد بررسی قرارگیرند. مضرات ممکن میتوانند شامل موارد زیر باشد:
البته ممکن است پیگیری یک اتحاد مزایایی نداشته باشد یا ممکن است طرف مقابل مایل به همکاری نباشد. دراینصورت، استراتژی پیکار و کارزار اجتماعی باید کنش طرف مقابل و نتایج احتمالی مانند رقابت برای پوشش رسانهای را در نظر بگیرد و بررسی نماید.
هیچ قانون سفت و سختی برای رسمی کردن استراتژی به صورت کتبی وجود ندارد. در بیشتر مواقع، نوشتن استراتژی یک تمرین ارزشمند است و غالبا ًدستیابی به توافق گروهی برای تایید استراتژی پیکار و کارزار اجتماعی، ضروری است. علیرغم اینکه مسائل امنیتی ممکن است مورد توجه گروههایی قراربگیرد که ترسی واقعی از افشاکردن اطلاعات نزد مخالفان یا پلیس دارند، استراتژی کتبی میتواند یک نکته اساسی در پویایی پیکار و کارزار اجتماعی باشد، به ویژه برای توجیه و تشویق افراد تازه وارد. در فصل بعد، با فرآیندهای عملی تهیه تعدادی نقشه برنامه ریزی برای کمک به برنامه ریزی استراتژیک پیکار و کارزار اجتماعیهای منافع عمومی آشنا میشوید. محوریترین آنها، نقشه استراتژی یکپارچه است. مثال زیر، نمونهای از نقشه استراتژیک برای یک پیکار و کارزار اجتماعی مخالف تأسیس پالایشگاه سرب را نشان میدهد. به شیوه درج هدف کلی و هدف کوتاه مدت در بالای قسمتهای فعالتر نقشه، مانند استراتژیهای مؤلفه و تاکتیک، توجه کنید. این سلسله مراتب، بسیار مهم است زیرا به همهی شرکتکنندگان کمک میکند در هر مرحله درک کنند که تصویر بزرگ (اهداف بلندمدت و کوتاهمدت) چیست و فعالیتهای فعلی (تاکتیکها) چگونه در آن تصویر جای میگیرند.
جهت کسب موفقیت در ارتباط با اهداف منافع عمومی کلانتر، طراحان استراتژیهای منافع عمومی با ید کاری فراتر از طرحریزی و اجرای استراتژی انجام دهند. برای بررسی این که آیا استراتژی به درستی متمرکز شده است، به درستی اجرامیشود و به نتایج مورد نظر دست مییابد، پایش دورهای نتایج و بررسی عملکردها بسیار مهم است. نیاز به پاسخگویی در استراتژیهای منافع عمومی تا حدی به این دلیل بوجودمیآید که استراتژی معمولاً از طریق فرآیندهای گروهی کمابیش دموکراتیک اتخاذ میشود. از اینرو، مهم است که مجریان استراتژی، نسبت به کل گروه پاسخگو بوده و آماده ارائه توضیحات باشند و درصورت لزوم، انتخابات و اقدامات خود را توجیه کنند. داوطلبان، کمکهای غیرنقدی، اطلاعات، تبلیغات و منابع مالی به احتمال زیاد به پیکار و کارزار اجتماعیهای منافع عمومی سرازیر میشوند که پاسخگو هستند. ایجاد توازن و تعادل دقیق بین اجرای یک استراتژی، ارزیابی اثربخشی آن و تغییر منعطف مسیر برای کنار گذاشتن برخی تاکتیکها و انتخاب تاکتیکهای جدید، بسیارمهم است. انتظار نتایج زودهنگام و عدم پایداری ممکن است اثربخشی استراتژی را تضعیف کند و باعث کاهش اعتماد و پشتیبانی در بین کارکنان پیکار و کارزا ر اجتماعی و متحدان شود. این ارزیابیها ممکن است سالانه انجام شود تا همزمان با مجمع عمومی سالانه باشد و یا ممکن است مقارن با سایر وقایع از پیشتعیینشده باشند مانند نتیجهگیری یک فاز یا مرحله شناسایی شده، انجام گیرند. رویدادهای مهم اعم از داخلی یا خارجی، گاهی اوقات ممکن است محرک ارزیابی گسترده یک استراتژی را فراهم آورد. چندین سطح برای ارزیابی اثر بخشی وجوددارد:
بررسیهای دورهای به احیای پیکار و کارزار اجتماعیها و فراهم آوردن فرصتهایی برای ایدههای جدید و پرسنل جدید کمک میکند. درمواردی، این بررسیها ممکن است بخشی از فرآیند انحلال پیکار و کارزاراجتماعی ی باشند که سودمندی آن روبه پایان است و یا به اهداف خودرسیده است. دراینصورت، تهیه صورت موجودی، قدردانی از افراد،، پرداخت حسابهای معوقه و بایگانی مطالب جهت استفاده در پیکار و کارزاراجتماعیهای آینده حایز اهمیت است. پیکار و کارزار اجتماعیهایی منانفع عمومی، منابع بسیار خوبی را برای کتب، فیلمهای مستند و نمایشگاهها فراهم میآورند. استراتژیهای موفق، تضمینکنندهی نمایشگاهها، گزارشات و تبلیغات هستند، بنابراین از تبلیغات عمومی دستاوردهای خود و تقویت موج بعدی طرفداران منافع عمومی نترسید.
دراین بخش، به بررسی عناصر اساسی استراتژی در حوزه ی پیکار و کارزار اجتماعیهای منافع عمومی پرداختیم. ما نیاز به برنامه ریزی برای رخدادهای غیرمنتظره و ضرورت حفظ انعطافپذیری را بررسی کردیم. برنامهریزی دقیق استراتژی و تنظیم برنامه های مرحلهبندی شده پیکار و کارزار اجتماعیها میتواند تاثیربسزایی در موفقیت آنها داشته باشد. این فصل، مبانی نظری مهمی را برای فرآیندها و اقدامات عملی ارائه شده در فصل بعد و کلیهی فصول آتی فراهم میآورد. استراتژی یک نکته اساسی در کلیهی فعالیتهای پیکار و کارزار اجتماعی ی است. رشتهای طلایی است که میتواند عناصر یک مسئله در حوزه منافع عمومی را به یک پیکار و کارزار اجتماعی کارآمد و کارآمد پیوند دهد.</div>